De Opel Kadett viert zijn tachtigste verjaardag. De Duitser was bij zijn introductie in 1936 een kleine sensatie, zowel vanwege zijn vlotte design als de lage prijsstelling. Tot 1940 produceerde Opel meer dan 100.000 exemplaren, zowel gesloten als half open uitvoeringen, voor tarieven die begonnen bij slechts 2.100 Duitse mark.
Eigenlijk was de Kadett de volkswagen waar Adolf Hitler in Duitsland om vroeg: goedkoop, voldoende ruim voor 4 zitplaatsen en op de Autobahn een topsnelheid van bijna 100 km/u. Ook de pers was onder de indruk: “De eerste tests laten zien dat de Kadett geen gewoon voertuig is in dit prijssegment”, schreef een Duitse krant op 5 december 1936.
Het moderne onderstel, met onafhankelijke voorwielophanging vóór, was gelijk aan dat van de Olympia. Daarop plaatste Opel een zelfdragende, voor toenmalige begrippen gestoomlijnde carrosserie. De motor was minder bijzonder: de gietijzeren viercilindermotor was afkomstig van de P4 en leverde uit een cilinderinhoud van 1.073 cc een bescheiden vermogen van 23 pk. Maar door een bestaande motor te gebruiken, kon Opel de prijs van de Kadett laag houden. Ook hoefde men niet bang te zijn voor kinderziektes.
In 1936 was de naam Kadett even nieuw als het segment waarin hij verscheen. De naam was afkomstig uit de Duitse marine. Ook twee andere, grotere modellen van Opel, die in 1937 en 1938 verschenen, droegen een naam uit de Duitse marine: de Admiral en de Kapitän. Totdat de Opel Astra de Kadett in 1991 afloste, was de typenaam Kadett maar liefst 55 jaar in gebruik, voor 5 generaties van de middenklasser van Opel.
De grotere broer van de Kadett, de in 1935 geïntroduceerde Olympia, was de eerste Duitse auto met zelfdragende, volledig stalen carrosserie. De Kadett was de tweede. De zelfdragende carrosserie heeft talloze voordelen ten opzichte van de destijds gebruikelijke houten carrosserieconstructie op een stalen chassis. Het weggedrag, de prestaties en het brandstofverbruik profiteren van het lagere gewicht van de auto. Dat geldt ook voor de veiligheid door de stijvere constructie, die passagiers beter beschermt, en door het lagere zwaartepunt.
De zelfdragende carrosserie zorgde voor een nieuwe productiemethode, die nog altijd wordt toegepast. De carrosserie en de aandrijflijn (motor, transmissie en wielophanging) worden op de productielijn aan de carrosserie bevestigd. De Kadett werd destijds in Rüsselsheim geproduceerd. Opels fabriek had in 1936 de modernste pers voor carrosseriedelen ter wereld en de grootste pershal van Europa.
Onder meer de in de carrosserie geïntegreerde koplampen gaven de Kadett een modern uiterlijk. Het moderne design was te danken aan het feit dat Opel in de vroege jaren dertig, kort na de integratie van het merk in het General Motors concern, een eigen ontwerpafdeling kreeg in Rüsselsheim. Dat was op initiatief van Harley Earl, de hoofdontwerper van GM.
In 1936 bood de eerste Kadett veel waar voor zijn geld en maakte daarbij luxe bereikbaar voor een brede doelgroep. Innovatieve voorzieningen als hydraulische remmen rondom, richtingaanwijzers, tochtvrije ventilatie via draaibare driehoeksruitjes en een ‘stofvrije’ bagageruimte die ook via het interieur toegankelijk is, waren destijds hoogst ongebruikelijk in de klasse van de Kadett, maar de compacte Opel had ze allemaal. Standaard.
De Kadett was de eerste Opel met een in eigen huis ontwikkelde valstroom carburateur met een zogenoemde venturi: een buis met een vernauwing. Als de lucht in de buis de vernauwing passeert, gaat de lucht sneller stromen, Daardoor ontstaat een vacuüm. In de vernauwing komt een benzineleiding uit. Door het vacuüm wordt brandstof uit de buis gezogen en vervolgens mengt de brandstof zich vóór de gas klep met de binnenstromende lucht.
De Tweede Wereldoorlog maakte aan het verkoopfeest van de Kadett een eind. Nadat de wapens waren neergelegd, kon de productie niet worden hervat omdat de fabricagelijn werd ontmanteld en in het kader van herstelbetalingen van Duitsland naar de Sovjet-Unie werd gestuurd. Het zou tot 1962 duren voordat Opel weer actief werd in de lagere middenklasse. Volkswagen zat toen al onwrikbaar in het zadel. Althans, in Duitsland, want in 1969 lukt het de Kadett de Kever van de troon te stoten als best verkochte auto in Nederland.
Dat gebeurde met de zogeheten Kadett B, die vooral geschiedenis schreef met zijn enorme kofferbak. Latere edities van de Opel waren in Nederland ook razend populair, ook toen Volkswagen de Kever verving door de Golf. In 1979 maakte Opel zelf de ommezwaai naar voorwielaandrijving. Hoogtepunt van de verkoopcarrière van de Kadett, was de gestroomlijnde E in Nederland. In 1985 wist dit model in zijn eentje een marktaandeel van meer dan 10 procent te bemachtigen. In 1987 piekte de verkoop op 625.000 exemplaren in heel Europa. Legendarisch werd de datzelfde jaar geïntroduceerde GSI uitvoering met 150 pk sterke 16-kleppenmotor verscheen in 1987. Daarover zei de pers “”de beste ‘GTI’ heeft tegenwoordig een ‘S’ in het midden.
Toen in 1991 de modelnaam werd gewijzigd in Astra, hield het succes nog een tijdje aan: van de opvolger van de Kadett werden afgerond 4,1 miljoen exemplaren gebouwd. Daarmee was deze zogeheten Astra F het bestverkochte Opel model ooit. De Duitsers focusten op een comfortabel interieurruimte, maar vergaten de bouwkwaliteit te bewaken, waardoor een overijverige inkoper (Ignacio Lopez) zijn gang kon gaan. Opel verloor zijn goede reputatie op het gebied van betrouwbaarheid, en daarmee ook veel marktaandeel.
Opel belandde in de rode cijfers, kwam op technische achterstand ten opzichte van Volkswagen te staan, en op een gegeven moment leek het er op dat moederbedrijf General Motors haar Duitse dochter zou verkopen. Die beslissing werd op het laatste moment teruggedraaid. In Detroit realiseerde men zich dat de Duitse divisie van vitaal belang was om mondiaal te kunnen concurreren. Dat bleek te kloppen: zustermerk Buick heeft veel van zijn revival te danken aan de modellen van Opel.
Inmiddels is de rust bij onder de gedreven topman Karl-Thomas Neumann teruggekeerd. Opel is een merk dat, letterlijk en figuurlijk, weer deugt. De huidige Astra J is de spirituele opvolger van de Kadett uit 1936 en belichaamt dezelfde kernkwaliteiten: een modern design, een complete uitrusting en efficiënte techniek. De jongste Astra is bekroond tot Auto van het Jaar 2016 wist in Nederland afgelopen maand 1.051 klanten te trekken, ruim 200 meer dan Volkswagen met de Golf. Worden de verkoopaantallen van alle generaties Kadett en Astra bij elkaar opgeteld, dan staat de teller inmiddels op 24 miljoen.
Is er daarmee sprake van ‘Eind goed, al goed’? Niet helemaal. Met de jongste Astra heeft Opel het gezichtsverlies dat zij met name in de periode 1993-1998 leed, kunnen elimineren. Maar de Volkswagen Golf zet, met zijn 5 typen aandrijving, nog steeds de toon en de opvolger van de Kadett moet het tegenwoordig zonder spraakmakend heet topmodel doen. Op merkniveau wordt herstel van marktaandeel gehinderd door het ontbreken van een cross-over dat zich rechtstreeks kan meten met de Nissan Qashqai (de Mokka is daarvoor te klein). Ook zal de Astra volgend jaar klanten kunnen verliezen aan de volgend jaar te introduceren, elektrische Ampera-E met slechts 4 procent bijtelling. Kortom, hoe prettig het nieuwsfeit van 275.000 verkopen voor de huidige generatie Astra ook is, de beste tijd van deze middenklasser van Opel ligt achter ons.
