De Autoriteit Consument en Markt (ACM) start een onderzoek naar het dieselschandaal bij Volkswagen. De toezichthouder wil weten of Volkswagen consumentenregels heeft overtreden. In Nederland zijn 160.000 auto’s verkocht die veel meer stikstofoxide uitstoten dan in de folder staat.
De Consumentenbond had de ACM enkele maanden geleden gevraagd om zo’n onderzoek te starten. Volgens de bond is het absurd dat er in Nederland niets werd ondernomen tegen Volkswagen. “Dit is heel goed nieuws”, reageert Bart Combeé, directeur van de Consumentenbond. “Met een uitspraak van de ACM is het makkelijker voor consumenten om de autobouwer aansprakelijk te stellen”.
Dat is ook het belangrijkste argument van de ACM om het onderzoek te starten. “Wij hebben nu vastgesteld dat het voor de particulier lastig is om zijn recht te halen bij Volkswagen. Daarom hebben wij besloten om een onderzoek te starten”, zegt woordvoerster Saskia Bierling van de ACM. “Per overtreden regel kunnen we een boete van 450.000 euro opleggen”, Hoeveel regels er mogelijk overtreden zijn, kan de ACM nog niet zeggen.
Ook moet de autoriteit nog uitzoeken wie precies ter verantwoording wordt geroepen. Dat hoeft niet het Volkswagen concern zelf te zijn. “Dat kan ook de importeur van die auto’s in Nederland zijn”, zegt Bierling. De Nederlandse Volkswagen importeur Pon zegt kennis te hebben genomen van het ACM-onderzoek, maar reageert verder niet. De ACM hoopt het onderzoek binnen een half jaar klaar te hebben.
In het najaar van 2015 moest Volkswagen toegeven dat het wereldwijd zo’n 11 miljoen auto’s had verkocht met zogenaamde sjoemelsoftware. Die software zorgde ervoor dat de auto’s bij de toelatingstest voldeden aan de uitstootnormen. Eenmaal op de weg wordt de software uitgeschakeld en stoten de auto’s veel meer schadelijke stoffen uit.
Europese Commissie keek weg
Jarenlang kwamen signalen binnen dat er werd gerommeld met sjoemelsoftware, maar de Europese Commissie deed daar niets mee. Niet consumenten werden beschermd, maar de autoproducenten.
Volgens de enquêtecommissie van het Europees Parlement die ‘dieselgate’ het afgelopen jaar onderzocht, was de Europese Commissie nalatig door jarenlang geen actie te ondernemen. Daarnaast hebben de EU lidstaten veel te weinig toezicht gehouden op de auto-industrie en de laboratoriumtesten die de werkelijke uitstoot van schadelijke stoffen op de weg verbloemen, concludeert de enquêtecommissie in een conceptrapport.
Nadat in september vorig jaar duidelijk werd dat diesels van Volkswagen met twijfelachtige software waren uitgerust, bleken veel andere autofabrikanten ook trucs uit te halen om op papier te kunnen voldoen aan de milieunormen. De onderzoekscommissie probeerde afgelopen jaar te achterhalen wie in Brussel iets kan worden verweten.
Na het horen van EU commissarissen, ministers, toezichthouders, keuringsinstanties en topmannen van automerken is het ”ontluisterend vast te stellen dat dit grootschalig consumentenbedrog zo lang heeft kunnen doorgaan”, aldus commissielid en mederapporteur Gerben-Jan Gerbrandy (D66).
Oud milieucommissaris Janez Potocnik heeft excuses aangeboden. Met informatie die hij doorspeelde aan zijn collega Antonio Tajani (Industrie) zou weinig zijn gedaan. Veel betrokkenen bleken zich niet verantwoordelijk te voelen. Sommigen wezen op gebrek aan bewijs, anderen op de betere uitstoottesten die in aantocht zijn.
Gerbrandy spreekt van wanbeleid en het negeren van wettelijke verplichtingen door de lidstaten. Hij wil nader onderzoek naar de Europese Commissie, die “duidelijk steken heeft laten vallen”. Brussel is onlangs overigens procedures begonnen tegen 7 lidstaten van de Europese Unie die het gerommel met de testen door de vingers zagen en daarmee hun autofabrikanten uit de wind hielden.
EU parlementariër Bas Eickhout (Groen Links), ook lid van de commissie, vindt het essentieel dat een onafhankelijk Europees agentschap autotypes gaat controleren. De lidstaten willen die bevoegdheid vooralsnog echter niet uit handen geven.
