Bij onze zuiderburen het merk Citroën een streepje vóór. Dat is eigenlijk al zo sinds 1924. Toen was België het eerste land waar Citroën een filiaal buiten Frankrijk opende. 2 jaar later werd er in het nabij Brussel gelegen Vorst gestart met de assemblage van auto’s. Die vonden hun weg later ook naar Nederland.
Maar Belgen zijn vooral trots op het Citroën gebouw dat in 1934 aan het IJserplein in Brussel verrees: een prachtig staaltje van moderne architectuur. Het gebouw kreeg een droomlocatie: in het centrum van Brussel, naast het kanaal, aan statige en belangrijke lanen.
Het Citroën gebouw met een grondoppervlakte van 16.500 m2 beschikte over een zeer lichte showroom, die uitzicht had op het drukbezochte IJserplein. Daarachter bevond zich een groot garagegedeelte met werkplaatsen, magazijnen en kantoren. Het gebouw was de hoofdvestiging van Citroën in België en had in zijn beginjaren zelfs het grootste benzinestation van Europa.
Vanuit stilistisch oogpunt paste dit gebouw goed bij de functionele logica van de industriële architectuur uit de jaren dertig. Primaire bouwmaterialen waren ijzer en glas. Decoratie was totaal afwezig, maar hier gold heel duidelijk: less is more.
De schaal en de gedurfde architectuur bezorgden het gebouw een grote expressiviteit, waardoor het een opvallend en karakteristiek element werd van Brussel. Citroën België gebruikte dit pareltje maar al te graag in divers publicitair materiaal. Het avant-gardistische automerk was de logische bewoner van een dergelijk gebouw, dat de vooruitgangsgedachte bij uitstek symboliseerde.
De showroom van 17 bij 76 meter was oorspronkelijk 25 meter hoog en werd geconcipieerd als een monumentale vitrine in de vorm van een arena, op de hoek van het IJzerplein en de Willebroekkaai. De afwerking met glasroosters accentueerde (vóór de verbouwing) de aërodynamische vorm van het complex.
De speciale komeetvorm van de showroom was als het ware de monumentale uitdrukking van de avant-gardistische technieken die Citroën als vrijwel eerste autoconstructeur (vanaf 1934) toepaste in z’n beroemde Traction Avant met zelfdragende, gestroomlijnde carrosserie.
Ook uniek en baanbrekend was de verbinding tussen toonzaal en het reusachtige achtergelegen technisch gedeelte, goed voor 90 procnet van de oppervlakte. Deze verbinding was een centrale, ‘hangende’ stalen straat van 12 meter breed. Door de veelvuldige beglazing met grote vierkante vensters, en glazen zijwanden, werd een maximale lichtinval gewaarborgd.
Citroën heeft decennialang veel plezier gehad van dit gebouw. Het automerk kon zich geen betere locatie wensen voor de vestiging van een showroom: maximale zichtbaarheid met daar bovenop de rode karakteristieke neonreclame en het Citroën logo.
Binnen afzienbare tijd zal Citroën deze prachtige locatie evenwel verlaten. Allicht met pijn in het hart. De stad Brussel zal dit monumentale gebouw transformeren tot een museum van moderne en hedendaagse kunsten. Hiervoor is een samenwerking aangegaan met het toonaangevende Franse Centre Pompidou. Dat is een logische nieuwe bestemming voor het gebouw dat van zichzelf al een cultuurtempel was. De opening is gepland voor 2020.
